W języku włoskim pieta oznacza miłosierdzie, żal, litość – ból Matki Bożej po śmierci syna. Temat zmarłego Jezusa i opłakującej go Maryi, powraca wielokrotnie w sztuce chrześcijańskiej. Pierwsze przedstawienia tego typu, najczęściej rzeźbione, pojawiły się w Niemczech w I połowie XIV w. Następnie w okresie późnego gotyku nastąpiło upowszechnienie się tego wizerunku w całej Europie.
Zdolności Józefa Markowskiego, górnika, twórcy Kaplicy Św. Kingi w Kopalni Soli w Wieliczce, znane były jego przełożonym w kopalni, ale także sąsiadom i przyjaciołom. Mieszkańcy rodzinnej wsi Siercza, zwanej „dachem Wieliczki”, zamówili u niego przydrożną figurę – Pietę. Kapliczka miała powstać dla uczczenia początku XX wieku. Zamówiono ją w roku 1900.
W trakcie prac nad Pietą pozowała artyście siedząca na krześle żona Józefa i 14-letni syn Franciszek.
Pieta początkowo wzbudzała kontrowersje wśród mieszkańców Sierczy, gdyż wyraźnie zrywała z kanonami ikonografii.
W przedstawieniu Markowskiego Chrystus nie leżał na kolanach Matki Boskiej, tylko spoczywał u Jej stóp, lekko opierając się na swej Matce.
Markowski odpowiadał: „Jakże to być może, żeby wymizerowana Matka Boska mogła udźwignąć na kolanach 30-letniego Syna swojego?*”
To nieco naiwne pojmowanie sztuki spowodowało, iż wszystkie dzieła Markowskiego są oryginalne i bardzo bliskie odbiorcom.
Pieta została ustawiona na postumencie przy drodze wiodącej przez wieś. Postać Matki Bożej opiera się o Krzyż, który dodatkowo akcentuje całość fundacji.
Całość kapliczki jest umieszczona na dwóch kamiennych stopniach, zapewne w celu wyeksponowania postumentu. Na nim widnieje napis: „Ku uczceniu 19-to wiekowej rocznicy narodzenia JEZUSA CHRYSTUSA Gmina Siercza w roku 1901”.
Figurę otacza metalowy płotek, ufundowany w ostatnim dziesięcioleciu, gdyż poprzedni uległ zniszczeniu w wyniku uderzenia przez samochód osobowy. Z tyłu kapliczkę chroni leciwa lipa. Obecnie kapliczka jest w bardzo złym stanie, wymaga fachowej konserwacji.
*Hanika M., Wieliczka – siedem wieków polskiej soli, Interpress, Warszawa, 2001.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz